Rozstanie rodziców powoduje, że dziecko z reguły zamieszkuje z jednym z nich – najczęściej z matką, choć oczywiście nie jest to reguła. Nowa sytuacja powoduje, że rodzice muszą wypracować zasady na jakich drugi z rodziców będzie miał kontakt z dzieckiem. O ile żaden z rodziców nie podejmuje działań, które godzą w dobro dziecka – nie krzywdzi dziecka – kontakt dziecka z obojgiem rodziców pozytywnie wpływa na rozwój dziecka i należy podejmować działania, aby te kontakty realizować. Ograniczanie i utrudnianie kontaktów z dzieckiem, bez istotnej przyczyny, funkcjonuje pod pojęciem alienacji rodzicielskiej.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, kontakty są prawem i obowiązkiem dla rodzica i dziecka. Kontakty z dzieckiem są niezależne od władzy rodzicielskiej. Może więc w teorii zdarzyć się sytuacja, że rodzic jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, a pomimo tego ma prawo do kontaktów z dzieckiem ( oczywiście w tym zakresie decydujące okażą się podstawy, dla których orzeczono o pozbawieniu władzy rodzicielskiej, brak kontaktów i ich nieutrzymywanie to również jedna z podstaw pozbawienia władzy rodzicielskiej ) Jak wskazuje Sąd Najwyższy: „ W myśl obowiązujących przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 113 § 1 k.r.o.) prawo do osobistej styczności z dzieckiem nie jest elementem władzy rodzicielskiej. Niezależnie zatem od ewentualnego rozstrzygnięcia w przedmiocie władzy zarówno ojciec jak i jego małoletni syn dysponować będą prawem i obowiązkiem utrzymywania ze sobą kontaktów.” ( Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2020 r., III KK 272/20 )
„Art. 113 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego [Prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów]
§ 1. Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.
§ 2. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. „
Gdy rodzice nie są w stanie porozumieć się w kwestii kontaktów, pozostaje ich uregulowanie na drodze sądowej. Skierowanie wniosku do sądu w zakresie uregulowania kontaktów może okazać się korzystne, zarówno wtedy, gdy istnieje między rodzicami spór co do częstotliwości i terminów kontaktów, jak i wtedy, gdy jeden z rodziców ogranicza je. Wniosek o uregulowanie kontaktów należy złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka i określić w nim propozycję co do formy i terminów kontaktów, a także uzasadnić ją.
„ Art. 1131 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego [Ustalenie sposobu utrzymywania kontaktów z dzieckiem]
§ 1. Jeżeli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia; w braku porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy.
§ 2. Przepisy § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli dziecko nie przebywa u żadnego z rodziców, a pieczę nad nim sprawuje opiekun lub gdy zostało umieszczone w pieczy zastępczej. „
W takim postępowaniu sąd rozstrzygnie o kształcie kontaktów, wydając postanowienie. Sąd orzekając o kontaktach powinien przede wszystkim uwzględnić dobro dziecka. Chodzi np. o plan zajęć dziecka, pracę rodziców, możliwość pozostawania u rodzica na noc ( tzw. kontakty z noclegiem ). Kontakty z dzieckiem można uregulować w rozmaity sposób, ale zgodny z dobrem dziecka, bo ono stanowi wyznacznik. Mogą być one realizowane poza domem, w obecności innych osób np. drugiego rodzica, kuratora, czy nawet na sali zabaw. Można również określić kontakty telefoniczne, przez skype – ich częstotliwość i godziny.
W postępowaniu o uregulowanie kontaktów z dzieckiem, sąd może dopuścić dowód z opinii biegłych tzw. opinię Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów – OZSS, którzy ocenią kompetencje rodzicielskie rodziców oraz zasugerują sposób uregulowania kontaktów z dzieckiem, najlepszy w danym przypadku. Oczywiście wnioski opinii nie ograniczają Sądu w rozstrzygnięciu.
W razie pytań służymy pomocą.
