Nie tylko rodzice mogą mieć sądownie uregulowane kontakty z dzieckiem. Polskie prawo przewiduje taką możliwość także dla innych osób, jeżeli sprawowały przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem – chodzi m.in. o dziadków, rodzeństwo, powinowatych w linii prostej (np. macochę lub ojczyma), a także osoby niespokrewnione, które faktycznie opiekowały się dzieckiem i wytworzyła się między nimi więź. Podstawą prawną są przepisy art. 113–1136 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO).
Co oznacza „piecza przez dłuższy czas”?
Ustawa nie wskazuje sztywnego progu czasowego. W konkretnej sprawie Sąd bada realne, stałe zaangażowanie w codzienną opiekę – takie jak np. karmienie, odprowadzanie do szkoły, udział w leczeniu czy organizowanie zajęć dodatkowych – oraz istnienie i siłę więzi emocjonalnej. Kluczowe jest to, jak ważna jest ta więź dla dobra dziecka, nawet jeśli nie jest to relacja rodzic–dziecko w ścisłym znaczeniu.
We wszystkich sprawach o kontakty pierwszeństwo ma dobro dziecka. Kierunek orzeczenia Sądu zależy od oceny wpływu relacji na samopoczucie i rozwój małoletniego.
Kto może wystąpić do sądu
Uprawnieni są dziadkowie i rodzeństwo dziecka, powinowaci w linii prostej, a także inne osoby, które realnie i przez dłuższy czas opiekowały się dzieckiem. Dotyczy to chociażby byłego partnera lub partnerki rodzica, zaprzyjaźnionej rodziny czy wcześniejszych opiekunów faktycznych. Podstawą prawną jest art. 1136 KRO.
Co można wnioskować – formy kontaktu
Kontakty obejmują nie tylko spotkania „na żywo”. We wniosku można opisać odwiedziny w miejscu pobytu dziecka, wspólne wyjścia lub zabieranie dziecka poza miejsce zamieszkania na określony czas. Można też domagać się kontaktów zdalnych, takich jak rozmowy telefoniczne, wideorozmowy czy regularna korespondencja (np. przez komunikatory). Jeżeli zachodzi taka potrzeba, kontakty mogą odbywać się przy udziale osoby trzeciej albo w miejscu neutralnym. Sąd dopasowuje sposób realizacji do wieku i potrzeb dziecka.
Jak uregulować kontakty – krok po kroku w formie opisowej
Najpierw warto spróbować porozumienia z rodzicem lub opiekunem prawnym i spisać uzgodnienia lub spróbować mediacji przed mediatorem. Jeżeli porozumienie działa w praktyce, postępowanie sądowe może okazać się zbędne.
Gdy porozumienie nie jest możliwe należy złożyć w Sądzie Rejonowym (wydziale rodzinnym) właściwym dla miejsca zamieszkania dziecka wniosek o ustalenie kontaktów. W piśmie warto opisać, kim jest wnioskodawca dla dziecka, jak długo i w jaki sposób sprawował opiekę, jak wyglądają obecnie relacje oraz czego dokładnie się domaga – z podaniem dni, godzin i formy kontaktu. Konieczne jest również udowodnienie swoich twierdzeń.
W przypadku pytań i wątpliwości zapraszam do kontaktu. Chętnie pomogę w Państwa sprawie.
